فوت و فن های شناخت تفاوت بلبرینگ و یاتاقان

تفاوت بلبرینگ و یاتاقان

در دنیای پیشرفته و مدرن امروز ماشین‌­­­الات نقش ­بسیار مهمی را ایفا می‌‌کنند. از صدها قطعه­ ای که در ساخت این ماشین‌­ا­لات و ابزار صنعتی مورد استفاده قرار می­گیرد بیش از همه یاتاقان و بلبرینگ­ ها هستند که نقش مهم و کلیدی را در کارکرد این ماشین‌ها دارند. پس شناخت کامل تفاوت ­ها و شباهت­ ها و نحوه کاربرد انواع این قطعات در صنعت بسیار ضروری است. ما در این مقاله به بررسی همین موضوع می­پردازیم.

بررسی تفاوت یاتاقان و بلبرینگ

بلبرینگ و یاتاقان هر دو به منظور تحقق بخشیدن به یک هدف مشترک ساخته شده‌اند. در حقیقت کار اصلی بلبرینگ و یاتاقان ایجاد بهبود حرکت و چرخش بقیه قطعات است تا مانع ساییدگی قطعات شوند. اما این قطعات در بعضی از موارد با یکدیگر تفاوت­ هایی دارند. برای درک بیشتر این تفاوت­ها در ابتدا باید تعریف و عملکرد آن­ها را به شکل جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.

یاتاقان چیست؟‌

به زبان ساده یاتاقان به هر نوع تکیه‌گاهی اطلاق می‌شود که اصطکاک را کاهش ‌دهد. به جرات می‌توان گفت مهمترین بخش چرخشی هر ماشین یاتاقان است، به همین دلیل در هر‌ وسیله ­ای که قابلیت حرکت و چرخش داشته باشد وجود یاتاقان حیاتی است. یاتاقان از قطعات چرخشی یک ماشین پشتیبانی می‌کند تا به‌‌ این ‌وسیله اصطکاک ایجاد شده را کمتر کند. هم‌چنین یاتاقان محوری با ساختمان محکم است که اجازه می­دهد، بخش‌ها و قطعات مختلف روی هم سوار شوند.

 به طور‌کلی یاتاقان ۴ وظیفه اصلی را در کارکرد قطعات ایفا می­کند:

 ۱. ایجاد تسهیل در حرکت سایر قطعات ماشین

 ۲. کمک به عدم ایجاد لرزش قطعات مکانیکی و کاهش سر‌وصدای ناشی از انتقال و حرکت آن­ها

 ۳. جلوگیری از اصطکاک و خوردگی یا شکستگی قطعات

 ۴. نگهداری محکم قطعات در کنار هم

انواع یاتاقان و کاربرد آن در صنعت

می­توان گفت بیشترین کاربرد یاتاقان در ابزار آلات کارخانه­ ها و صنایع خودروسازی است. به­ طور گسترده در تمامی این صنایع از یاتاقان‌ها برای کاهش اصطکاک و جلوگیری از ساییدگی و کنترل حرکت­های محوری و  شعاعی استفاده می‌کنند. یاتاقان­ ها از نظر حرکت  به دو دسته کلی یاتاقان لغزشی و یاتاقان غلتشی تقسیم‌‌ بندی می‌شوند.

آشنایی با کاربرد یاتاقان لغزشی

یاتاقان‌های لغزشی برای‌ حفظ کردن اجزاء چرخشی در هر دو جهت محوری و شعاعی به‌کار می‌روند. محافظ محوری معمولا رینگ‌های صلبی­ ای است که در محفظه یاتاقان نصب شده‌اند و محافظ شعاعی معمولا پوست‌های سیلندر شکل از مواد و در ابعاد مناسب است که در محفظه صلب نصب و ثابت شده‌اند.

مزایای استفاده از یاتاقان­ های لغزشی در این است که:

 ۱. اگر از مواد مناسب ساخته ­شده باشند می‌توانند در داخل مایع مورد پمپاژ به خوبی کار کنند و روانکاوی و خنک­ کاری شوند.

 ۲.زمانی که محور زیر بارهای پی‌در‌پی و ثابت قرار می‌گیرد، قسمت‌­های پائیینی بار یاتاقان تحت تنش ثابت قرار می‌گیرند که این امر موجب کاهش خطر معیوب­ شدن در اثر خستگی و کار زیاد می‌شود.

 ۳. توسط روانکاری و روغنکاری به‌ موقع و مناسب در سرعت‌های بالا یاتاقان­ های لغزشی نسبت به یاتاقان‌‌های غلتشی می‌توانند بارهای بیشتری را تحمل کنند.

معایب استفاده از یاتاقان‌های لغزشی در این است که:

۱. اصطکاک این یاتاقان‌‌ها ۱۰ تا ۱۵ برابر یاتاقان‌­های غلتشی است که این امر موجب اتلاف هزینه می‌شود.

۲.غالب ضریب اصطکاک بیشتر دمای روانسازی را تا حدی افزایش می‌دهد که نصب سیستم‌های دقیق و پر هزینه خنک‌­کاری را ناگزیر می‌سازد.

آشنایی با کاربرد یاتاقان غلتشی

یاتاقان­ های غلتشی شامل دو عدد رینگ یا حلقه و یک ساچمه هستند که به شکل مماس و به اندازه بین حلقه‌ها قرار گرفته ­اند و ساچمه‌­ها توسط قفسی که از صفحات موازی برنجی یا پلاستیکی ساخته شده‌اند، جدا از هم نگه ‌داشته می‌شوند.

مزایای استفاده از یاتاقان‌­های غلتشی شامل موارد زیر می‌شود:

 ۱. این یاتاقان­ ها هزینه اولیه کمی دارند.

 ۲. آن­ها می‌توانند بدون مراقبت با پریودهای طولانی کار کنند.

 ۳. معمولا نسبت به یاتاقان‌­های لغزشی با وظیفه مشابه محفظه‌­های کوچکتر و کم هزینه تری نیاز دارند.

 ۴. برای تعویض سریع آن‌­ها می‌توان از منابع متنوعی استفاده کرد.

 ۵. این یاتاقان ها موجب صرفه‌جویی در انرژی می‌شوند. در واقع تعویض روانساز در این یاتاقان به‌ دلیل ضریب اصطکاک کم به دفعات بسیار کمتری نسبت به یاتاقان لغزشی انجام می‌شود.

معایب استفاده از یاتاقان این موارد را شامل می‌شود:

۱. حلقه و تمام اجزاء چرخش در معرض تنش‌های مداوم و سریع هستند که این امر باعث معیوب­ شدن ناشی از خستگی می‌شود.

 ۲. بسیاری از یاتاقان‌های غلتشی هنگام منتاژ و دمنتاژ نیاز به احتیاط زیاد و مراقبت ویژه دارند.

 ۳. این یاتاقان‌ها از نظر میزان روانساز نیاز به مراقبت مخصوص دارند چرا که مقدار روانساز نه باید خیلی کم و نه خیلی زیاد باشد.

بلبرینگ چیست؟

بلبرینگ نیز یکی از اجزاء اصلی در ماشین‌الات است. این قطعه تقریبا در اکثر وسایل ماشینی مکانیکی که در طی روز از آن‌ها استفاده می­کنیم مورد استفاده قرار می­گیرد. بلبرینگ یا یاتاقان توپی متداول­ترین نوع یاتاقان است که جنسی از نوع فولاد کروم یا فولاد ضد زنگ دارد  و شامل ساچمه، قفسه، کاسه نمد فلزی ای است که این ساچمه­های گرد سبب می‌شود اصطکاک در اجزاء هر وسیله­ ای به حداقل ممکن برسد.  باید توجه داشت که از بلبرینگ در قطعات با بارهای سنگین نباید استفاده کرد چون در وزن‌های بالا بر اثر نیروی زیاد بلبرینگ‌ها شکل اصلی خود را از دست­داده و ممکن است بشکنند.

انواع بلبرینگ و کاربرد آن در صنعت

در حقیقت وجود بلبرینگ­ ها در تمامی وسایلی که در اطرافمان قابلیت چرخش دارند قابل لمس است اما  اهمیت این قطعه در بخش تاسیسات صنعتی بسیار حیاتی ­تر است. بدون بلبرینگ­ها دستگاه­ های تولیدی و صنعتی به دلیل اصطکاک ایجاد­شده بین قطعاتشان قادر به ادامه کار نیستند. بلبرینگ­ ها بر اساس کارکردشان به چهار دسته کلی بلبرینگ شیار­عمیق، بلبرینگ کف­گرد، بلبرینگ خود تنظیم و بلبرینگ ­زاویه ای تقسیم می‌شوند.

بلبرینگ شیا­رعمیق

این بلبرینگ جزو پرکاربردترین بلبرینگ­ های صنعتی است. در این نوع بلبرینگ در هر رینگ یک شیار عمیق دایره­ای با شعاعی برابر با شعاع ساچمه وجود دارد. به دلیل وجود این ویژگی و ایجاد سطح تماس بالا بین ساچمه‌ها و رینگ‌ها بلبرینگ­‌های شیار­عمیق توان تحمل بارهای شعاعی زیاد به همراه مقدار کم نیروهای محوری را دارند. این بلبرینگ‌ها خود به انواع دیگری چون بلبرینگ شیارعمیق دو ردیفه، بلبرینگ شیارعمیق فلنجی، بلبرینگ شیارعمیق لبه­دار، بلبرینگ شیارعمیق جازنی، بلبرینگ شیارعمیق دینام تقسیم می‌شوند.

بلبرینگ کف­ گرد

این بلبرینگ‌­ها می‌توانند نیروهای محوری زیاد را به راحتی تحمل کنند اما باید توجه داشت بلبرینگ‌های کف­گرد اصلا قادر به تحمل نیروهای شعاعی نیستند. پس در هیچ شرایطی نباید تحت­ تاثیر این نیروها قرار بگیرند. بلبرینگ‌های کف­گرد به دو نوع یک‌ طرفه و دوطرفه تقسیم می‌شوند.

بلبرینگ خود تنظیم

همان‌طورکه از نام این بلبرینگ­ ها پیداست قابلیت تنظیم در شرایط ناهمراستایی شفت را دارند، در نتیجه مشکل هم‌راستا نبودن نشیمنگاه بلبرینگ عدم توازی شفت یا خیزشفت اثر نامطلوبی بر بلبرینگ نمی‌گذارد. این بلبرینگ­ ها معمولا در ماشین‌الات کشاورزی، نوار نقاله‌ها و ...کاربرد زیادی دارند.

بلبرینگ تماس زاویه ای

این بلبرینگ به طور هم­زمان قابیلت تحمل بار محوری و بار شعاعی را دارد. بلبرینگ تماس زاویه­ای در انواع مختلف ۱۵ و ۲۵ و ۴۰ درجه ­ای ساخته می‌شوند. در بلبرینگ زاویه ­ای رینگ داخلی و رینگ خارجی به طور نسبی باهم جا‌به‌جا می‌شوند که این موضوع بلبرینگ تماس زاویه ­ای را قادر می‌سازد که بارهای مرکب را بتوانند باهم تحمل کنند. این نوع بلبرینگ ­ها در سه نوع مختلف یک ردیفه، دو ردیفه یا دبل و چهار نقطه تماس در بازار وجود دارند.

نتیجه گیری

حال که با تعریف انواع وکارکرد یاتاقان و بلبرینگ آشنا شدید به راحتی می‌توان تفاوت این دو را شرح داد. بلبرینگ در حقیقت زیرمجموعه و عضوی از خانواده یاتاقان است. بلبرینگ همان یاتاقان توپی است و همانگونه که گفته شد وظیفه هردو این قطعات سهولت در حرکت قطعات دیگر و کاهش اصطکاک بین آن‌ها است که هرکدام در جای مناسب خود در ماشین‌الات صنعتی و مکانیکی به کار می‌روند.

یاتاقان‌ها و سایر اجزا آن­ها در واقع قلب دستگاه‌های صنعتی هستند که بدون آن‌ها عملکرد بقیه قطعات مختل می‌شود و در نهایت چرخ صنعت لنگ می‌ماند.

عضو تامین‌ کنندگان انتاکالا شوید تا بتوانید در بازار کالاهای صنعتی از رقبایتان پیشی بگیرید.